Cứ đến ngày hè là nỗi sợ hãi về những chứng bệnh truyền nhiễm có thể xảy đến với con yêu bất kì lúc nào luôn luôn làm bố mẹ lo ngại không yên. Nổi bật cho những chứng bệnh nguy hiểm hàng đầu cho ngày hè là bệnh viêm não Nhật Bản với tỉ lệ tử vong cao khi nhiễm bệnh.
Tuy nhiên đã được chú ý rất nhiều nhưng năm nào số lượng bệnh nhi mắc bệnh cũng không hề có dấu hiệu giảm. Vậy bố mẹ đã nắm rõ về nguyên nhân mắc bệnh và ca cách phòng tránh bệnh đúng đắn để bảo vệ con em của mình mình khỏi dịch bệnh nguy hiểm này chưa?
Những thông tin cụ thể vê bệnh trong nội dung bài viết tại đây sẽ hỗ trợ bố mẹ phần nào đó nâng cao được cảnh giác và phương pháp phòng tránh bệnh hiệu quả.
1. Khái niệm về loại bệnh viêm não Nhật Bản?
Bệnh viêm não Nhật Bản được xác định là một thể nhiễm trùng cấp tính, những tác động của nó tạo nên tổn thương cho hệ não bộ trung ương của người mắc và có thể để lại biến đổi dài lâu.
Bệnh viêm não Nhật Bản có thể xẩy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đa số chủ yếu là xuất hiện ở trẻ em dưới 15 tuổi và chiếm tỉ lệ tối đa – tới 75% ở nhóm 2 – 6 tuối.
Bệnh có thể xuất hiện quanh năm nhưng dịp bùng phát tối đa thông thường là vào ngày hè tầm từ thời điểm tháng 5 – tháng 7 nên bố mẹ cần hết sức lưu ý phòng tránh bệnh trong thời gian này.
2. Nguyên nhân và cơ chế lây bệnh viêm não Nhật Bản
Lây truyền virut từ động vật
Bệnh viêm não Nhật bản được xác định là một dạng lây truyền virus mà gốc rễ của nguồn virus này là từ chim và lợn. Cơ chế lây lan hình thành khi muỗi hút máu của lợn mang virus và khi đốt sang người thì sẽ truyền virus viêm não Nhật bản sang người.
Tuy vậy, lợn dù mang virus nhưng lại không trở nên nhiễm bệnh mà đóng vai trò như ổ chứa, còn muỗi là vật trung gian lây truyền bệnh cho người. Có tương đối nhiều loài muỗi có thể mang những virus gây ra bệnh này, tuy vậy thịnh hành nhất vẫn là Culex Tritaeniorhynchus và Culex vishnui.
Đó là 2 loại muỗi truyền bệnh đa số chủ yếu, chúng thường sống ở ruộng lúa nước và quan trọng đặc biệt sinh hoạt rất mạnh vào lúc trời nhá nhem tối.
Hiện nay, dù bệnh viêm não Nhật bản được xác định là một bệnh lây truyền nhưng vẫn chỉ ở mức độ từ động vật sang người, chưa nhỉ?ghi nhận trường hợp lây truyền từ người sang người nào.
3. Dấu hiệu và biến đổi của loại bệnh
Dấu hiệu của loại bệnh
Mỗi mức độ của loại bệnh sẽ sở hữu được những dấu hiệu phân biệt khác nhau.
- Mức độ ủ bệnh
Mức độ này nối dài 5 – 14 ngày, thường thường thời hạn ủ bệnh trung bình khoảng 1 tuần.
- Mức độ phát triển
Là mức độ bệnh chính thức bùng phát với nhiều triệu chứng như sốt cao đột ngột, thường sốt lên tới 39 – 40 độ. Thường sốt cao có thể kèm theo những triệu chứng như co giật, dẫn theo lờ đờ, hôn mê trong vòng từ một -3 ngày.
Hơn nữa, cũng đều có thể xuất hiện thêm những triệu chứng rét run, làm cho đầu đau, mệt lả, buồn nôn hay đi vệ sinh phân lỏng, đau bụng, nôn ở trẻ.
Bệnh viêm não Nhật bản trong mức độ này thường tiến triển nặng rất nhanh. Chỉ trong 1 – 2 ngày đầu, bệnh nhi cũng từng có thể xuất hiện những biến đổi nhẹ như cứng gáy, tăng trương lực cơ, rối loạn sự hoạt động nhãn cầu, lú lẫn hoặc mất ý thức.
- Mức độ toàn phát
Tới mức độ này thì virus đã xâm nhập vào hệ não bộ trung ương và hủy hoại những tế bào não tạo nên những tổn thương khó phục hồi tại đây.
Những triệu chứng rõ rệt trong mức độ này còn có thể thấy như người bị bệnh vã nhiều mồ hôi, da lúc đỏ, lúc tái, rối loạn nhịp thở và tăng tiết trong tim khí quản, khi xem mạch sẽ thấy mạch đập nhanh và yếu. Đây được xác định là những triệu chứng rối loạn hệ não bộ thực vật.
Bệnh nhân trong mức độ này thường ở trong trạng thái hôn mê sâu và không có ý thức, chức năng sống rối loạn. So với gia đoạn này nếu như người bị bệnh có thể vượt qua được thì kinh nghiệm điều trị và hồi phục tổn thương cũng đều có phần khả thi hơn.
- Mức độ lui bệnh
Từ tuần thứ 2 trở đi, những triệu chứng chính thức thuyên giảm, không còn sốt cao nữa mà nhiệt độ goảm dần. Nhiệt độ có thể trở về mức thông thường sau ngày thứ 10 nếu không xuất hiện thêm bội nhiễm vi khuẩn khác. Bệnh nhi sẽ từ từ hồi tỉnh và không còn những triệu chứng co cứng lại, nôn và làm cho đầu đau nữa.
Biến đổi của loại bệnh
Như đã nói, bệnh viêm màng não Nhật bản là chứng bệnh rất nguy hiểm vì bệnh bùng phát rất nhanh, những tổn thương tạo nên nặng nề và khó kiểm soát:
- Tử vong
Tỷ lệ tử vong ở trẻ mắc bệnh chiếm 25 – 35 % tức là cứ 10 trẻ thì sẽ xuất hiện đến 3 trẻ không qua khỏi. Tỷ lệ tử vong nhiều nhất xẩy ra ở thời kỳ hôn mê trong 7 ngày đầu khi mà những tổn thương não gây rối loạn hô hấp, rối loạn tim mạch trầm trọng khiến cho bệnh nhi không thể chống đỡ được.
Tử vong xẩy ra mức độ sau là do những biến đổi từ viêm phổi, suy kiệt… do đề kháng suy yếu trong suốt quy trình trị bệnh.
- Biến đổi khác
Người mắc bệnh có thể mắc 1 hay nhiều biến đổi sớm của loại bệnh như: Viêm phế quản, viêm phổi hoặc viêm phế quản – phổi do bội nhiễm; viêm bể thận, bàng quang do thông tiểu hoặc đặt sonde dẫn lưu; loét và viêm tắc tĩnh mạch máu do nằm lâu và rối loạn đủ dinh dưỡng.
Những di chứng sớm nguy hiểm mà trẻ có thể gặp phải như bại hoặc liệt nửa người, mất kinh nghiệm ngôn từ, múa giật, múa vờn, rối loạn phối hợp hoạt động, suy hay quên, hay rối loạn tâm thần, hoạt động.
Người mắc bệnh cũng đều có thể gặp phải những biến đổi, và di chứng muộn ở mức độ sau của loại bệnh như loét nhiễm trùng, rối loạn giao cảm, rối loạn chuyển hoá, động kinh, nghe kém hoặc điếc, rối loạn tâm thần…. Những biến đổi và di chứng này thường phát tác từ sau tuần thứ 2 của loại bệnh.
4. Phương pháp trị liệu bệnh
Trị liệu bằng Tây y
So với một chứng bệnh diễn biến phức tạp như bệnh viêm não Nhật bản thì yêu cầu bắt buộc là trẻ phải được trị liệu và theo dõi tại trung tâm bệnh viện bới những BS chuyên nghành. Tuyệt đối không tự ý trị liệu hay mua thuốc để uống tận nơi.
Nếu phát hiện thấy trẻ sốt cao và theo dõi sốt quá 12h hoặc thấy có những triệu chứng như nôn, cứng gáy, rối loạn ý thức… thì cần đưa ngay trẻ đến trung tâm y tế hoặc trung tâm bệnh viện gần nhất để thăm khám và chuẩn đoán bệnh bệnh.
Việc phát hiện bệnh càng sớm sẽ quyết định kinh nghiệm ngăn chăn bệnh và hạn chế và giảm thiểu tỉ lệ tử vong cũng như tỉ lệ di chứng cho trẻ.
Tại trung tâm bệnh viện bệnh nhi sẽ được trị liệu bằng thuốc để làm thuyên giảm những triệu chứng bộc phát của loại bệnh, qua đó hạn chế những tác động lên não và cơ thể. Trị liệu thường thì sẽ qua công việc: hạ nhiệt, chống co giật, chống suy hô hấp, chống phù não, điều độ nước, điện giải, hỗ trợ đủ dinh dưỡng và chống bội nhiễm cho người bị bệnh.
Trị liệu bằng Y học phương đông
So với trị liệu bằng Y học phương đông thì mỗi phương thuốc sẽ tương ứng với mỗi mức độ và những triệu chứng rõ ràng khác nhau.
- Phương thuốc 1
Thành phần: Hạt muồng sống 16g, thạch cao 40g, chi tử 10g, cát căn 10g, ngân hoa 16g, cỏ nhọ nồi 10g, cam thảo nam 10g, sinh địa 10g.
Tiến hành: Sắc với nước sử dụng 1 thang một ngày, ngày uống 3 lần sau ăn khoảng 1 giờ.
Tác dụng: Phương thuốc để trị bệnh mức độ phát triển và toàn phát nhưng chưa nhỉ?có biến đổi.
- Phương thuốc 2
Thành phần: Thạch cao 40g, cam thảo đất 16g, sinh địa 12g, huyền sâm 12g, mạch môn 12g, kim ngân 16g, hoàng đằng 12g (có thể thêm chút chít 20g nếu như có xuất hiện triệu chứng táo bón).
Tiến hành: Sắc uống 1 thang một ngày, ngày uống 3 lần sau ăn khoảng 1 giờ.
Tác dụng: Phương thuốc để trị bệnh mức độ toàn phát có biến đổi.
- Phương thuốc 3
Thành phần: Sinh địa 12g, huyền sâm 12g, mạch môn 12g, a giao 10g, sa sâm 12g, kỷ tử 8g.
Tiến hành: Sắc uống 1 thang một ngày, ngày uống 3 lần sau ăn khoảng 1 giờ.
Tác dụng: Phương thuốc để trị âm hư do bị tác động bởi trạng thái sốt nối dài.
- Phương thuốc 4
Thành phần: Mộc qua 8g, bạch thược 12g, đan sâm 8g, địa long 6g, tần giao 8g, sinh địa 12g, đương quy 8g.
Tiến hành: Sắc uống 1 thang một ngày, ngày uống 3 lần sau ăn khoảng 1 giờ.
Tác dụng: Phương thuốc để trị những di chứng não bộ ngoại biên mà bệnh tạo nên như run rẩy, co quắp tay chân… So với những di chứng ở thể này cần phối hợp thêm những phương pháp trị liệu như châm kim, xoa bóp, bấm huyệt để hỗ trợ việc phục hồi hoạt động.
5. Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản ở trẻ
Bệnh viêm não Nhật bản được xác định là chứng bệnh do lây truyền từ đường muỗi đốt mang virus từ động vật sang người. không phải là căn bệnh do tự phát. Thế nên việc phòng bệnh tốt nhất cần chính thức từ việc ngăn chăn nguyên nhân lây bệnh.
Vệ sinh môi trường thiên nhiên sống để phòng bệnh
Do đó, mái ấm gia đình cần luôn luôn giữ môi trường thiên nhiên sống thật sạch, thoáng đãng, vệ sinh nhà cửa, môi trường thiên nhiên sống thường xuyên. Loại bỏ những ổ nước đọng, nước bẩn, đậy kín những nơi trữ nước. tiến hành diệt bọ, diệt muỗi, cung quăng, bọ gậy xung quanh nơi sinh sống để chúng không có ĐK sinh sối trở thành nguồn lây bệnh.
Nếu mái ấm gia đình có chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm thì cần vệ sinh thật sạch thường xuyên.
Việc bỏ màn khi đi ngủ cũng rất cần được hết sức lưu ý và tiến hành tương đối đầy đủ vì đó là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh thịnh hành,
Cần tiến hành phun thuốc diệt muỗi trong những tháng phát dịch cao điểm.
Tiêm vacxin phòng bệnh viêm não Nhật bản
So với chứng bệnh viêm não Nhật bản pử trẻ em thì liệu pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất là tiêm vacxin phòng bệnh tại những trung tâm tiêm chủng tập trung. Lứa tuổi thích hợp để tiêm phòng là khi trẻ được 1 tuổi. Việc tiêm phòng là yêu cầu bắt buộc và rất cần được tiến hành đúng theo trong suốt lộ trình tiêm để đảm bảo phát huy công dụng của vacxin phòng bệnh.
Trẻ sẽ được tiêm đủ 3 mũi, 2 mũi đầu cách nhau chừng 1 -2 tuần, mũi thứ 3 tiêm nhắc nhở lại sau một năm. Nếu không được tiêm nhắc nhở lại hiệu lực thực thi của vacxin sẽ giảm thậm chí mất công dụng, trẻ vẫn có nguy cơ tiềm ẩn mắc bệnh viêm não Nhật bản như thường.
Bố mẹ cần hết sức lưu ý theo dõi trong suốt lộ trình tiêm phòng của con để tiến hành đúng. Những lý do tạm hoãn tiêm chủng cần phải có ý kiến của BS. Thường thì những trường hợp không thể tiêm vacxin được chống chỉ định là khi trẻ sốt cao, mắc những bệnh về tim mạch, thận, gan mức độ cấp tính, trẻ mẫn cảm hoặc không thích hợp với vacxin phòng bệnh.
Bệnh viêm não Nhật Bản thân thuộc gì với những bậc phụ huynh, hay những mái ấm gia đình có trẻ em bởi nguy cơ tiềm ẩn mắc bệnh luôn luôn cận kề. Hiểu biết đúng đắn về loại bệnh và có ý thức phòng, khám chữa sẽ hỗ trợ con em của mình bạn tránh khỏi được một trong những chứng bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong và di chứng suốt đời tối đa hiện nay.
Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ mang ý nghĩa tìm hiểu thêm, không nên vận dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ Bác Sỹ.
