Ơ vùng đất miền núi Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh, nơi đây có một loại cây được xem là “thần dược” trị bệnh. Một số nơi gọi là cây mật gấu, mật nhân. Theo tin đồn của người dân ở thị xã Hồng Lĩnh thì cây này được gọi là cây bá bệnh có tác dụng điều trị nhiều loại bệnh như bệnh gan, bệnh xương khớp, tiếu hóa…và còn được xem là thần dược.
Cây bách bệnh trong tiếng Lào là Thô Than, tiếng Campuchia là An To gung sar, còn tên khoa học là Euy Coma thuộc họ Thanh thất, cây gỗ mềm, mọc thắng đứng, chiều cao 2-3m, vỏ và thân màu vàng ngà, cành lá kép hình lông chim, có lông ở mặt dưới lá.
Sự thực về cây trị trăm bệnh?
Khi về thị xã Hồng Lĩnh để tìm hiểu sự tình thì được biết loại cây này được bán với giá thất thường có lúc chỉ vài chục nghìn một kg có khi lên tới hàng trăm nghìn thậm chí có lúc 500 nghìn/1kg, nhưng hiện giờ thì giá giảm mạnh chỉ còn 50.000/1kg. Lý giải về sự giảm giá nhanh chóng này, anh Thành, một trong những người đầu tiên của thị xã miền núi này đi đào cây mật nhân về bán cho biết: “Do mới chỉ người dân Hồng Lĩnh và một số người sành thuốc quý biết nên bị ép giá chứ nếu có nhiều người ở vùng khác biết mà tìm mua thì giá lại tăng vùn vụt. Với một phần nữa là người dân đi đào nhiều quá…”. Cũng theo anh Thành thì việc anh đi đào cây “ bách bệnh” là do ông Hợi hàng xóm chỉ cho biết cây này và nhờ đi đào về ông mua lại cho. Còn về tác dụng chữa bệnh của cây mật nhân thì người dân ở đây cũng chỉ sưu tầm trên các báo mạng và truyền tai nhau. Theo như tin đồn thì các bộ phận của cây đều được dùng để chữa bệnh, nó có thể chữa một số bệnh như rối loạn tiêu hóa, đau lưng, đau xương khớp, viêm gan do virus, tiểu đường, suy giảm sinh lý nam giới, muộn con, ngăn ngừa ung thư. Theo tìm hiểu thì người dân ở đây cho biết cách sử dụng nó rất đơn giản. Lá và vỏ phơi khô, tán thành bột, làm viên bằng hạt đậu xanh, ngày uống 4-6 g chia làm 2 lần, nấu nước uống hoặc ngâm rượu (tỷ lệ 200 g ngâm với 1 lít rượu, ngâm trong 7 ngày). Chỉ cần chú ý sử dụng đúng liều và không nên uống khi đói”.
Chỉ là “nghe nói”
Kiểm tra thông tin trên mạng, khi gõ từ “ cây bách bệnh” thì đã cho ra 4.480.00 kết quả về cây này. Tuy nhiên, đây chỉ là thông tin truyền tai nhau chứ chưa có một nghiên cứu nào chính thức được công bố, cũng như không có một cơ quan có trách nhiệm nào lên tiếng về tác dụng của loại cây này. Khi hỏi về loại cây chữa bách bệnh này, nhiều người dân sử dụng cho biết họ cũng chỉ nghe lời đồn nó có thể chữa được bệnh nên là sử dụng chứ họ cũng chưa nghe một cơ quan chức năng nào nói về vấn đề này. Rượu ngâm mật nhân có vị rất đắng, uống vào lưỡi gần như không còn cảm giác nhưng có nhiều người bây giờ đi đâu cũng cầm theo loại rượu này và chỉ uống rượu ngâm cây mật nhân không uống loại khác.
Hiện nay có nhiều lời đồn về tác dụng của cây mật nhân., đặc biệt nó còn được ví như viagara có tác dụng nâng cao sức khỏe tình dục, giúp quý ông thêm” sung”. Tuy nhiên khi tra trong sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” do GS.TS. Đỗ Tất Lợi biên soạn được Nhà xuất bản Y học phát hành năm 2003, trang 412 thì được biết: “Như tên gọi của cây, đây là vị thuốc chữa được rất nhiều bệnh (bách là trăm). Vỏ dùng chữa để chữa bệnh ăn uống không tiêu, đau mỏi lưng. Quả dùng chữa lỵ, tại Campuchia người ta dùng để chữa ngộ độc và say rượu, trị gan. Vỏ phơi khô tán bột, ngâm rượu hay làm thành viên uống, ngày uống 4-6g. Lá dùng chữa ghẻ, lở ngứa”. Trong sách không hề nói đến tác dụng tăng hưng phấn trong chuyện chăn gối hay điều trị yếu sinh lý.
Theo giám đốc bệnh viện Đông y Hà Tĩnh, Bác sĩ chuyên khoa II. Dương đăng Hiền cho biết:” Có thể khẳng định đây là cây thuốc quý của Việt Nam nhưng hiện bệnh viện chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về tác dụng của cây này. Trong danh mục những cây thuốc dùng để chữa bệnh cho bệnh nhân thì bệnh viện cũng chưa đưa cây này vào làm thuốc chữa bệnh. Đây là loại cây dùng nhiều ở Lào, cây này ngâm rượu thì có rượu có màu xanh giống như mật, vị đắng, tính hàn. Cây mọc ở rừng thưa, dưới tán cây lớn, toàn bộ cây từ rễ, thân, lá, vỏ đều dùng để chữa bệnh. Tác dụng chữa đại tràng và một số bệnh thông thường như xương khớp, đau lưng là có thật; còn việc nó có chữa được bệnh gan hay có tác dụng kích thích trong chuyện chăn gối thì chưa có tài liệu khoa học nào nghiên cứu. Người dân không nên dùng bừa bãi vì có thể có tác dụng phụ”.
